Дили модар .
Муаллиф Шахлои Начмиддин
Афсона баьди шавхараш вафот кардан дигар ба шавхар набаромад,харчанд хостгоронаш зиёд буданд.Фикр мекард ,ки шояд марди бегона ба фарзандонаш зараре расонад.
Шабона дар беморхона навбатчи буду рузона дар колхоз кор мекард.Бо мехнати халол,нони мехнати онхоро ба воя расонид.Писарони калони бо ошики хонадор шуданд.Духтарчааш хам ман бе ин мард мемирам гуён ба як марди зандор зани дуюм шуд.
Писаронаш ба шахр кучида рафтанд.Духтарчааш бо он мард ба хорич рафтанд.Ба у гох гох хамакаса пули кумак мекарданд.Аммо Афсона хамеша худро танхо эхсос мекард.Дар ин хавлии бо араки чабин харидааш танхо зиндаги мекард.Зик,ки мешуд зани хамсояро даъват мекард,чак чак карда менишастанд.
Боре зани хамсоя пурсид ;чаро ба хонаи писаронат рафта намеисти?
-Ман хамин кулбачаи худамро дуст медорам.Дар чойи дигар хобам намебарад.
Шукр писаронам,келинхоям бехтарин хастанд, доим дар тамосем.
У дуруг мегуфт,то хамсоязан нафахмад,ки даруни дили модар чи кадар оху дард дорад.
Ин розхои ногуфтаашро бо худ ба хоки гур мебарад.
Хафтаи гузашта писари калониаш омада уро ба хонааш бурд.Келинаш кошу кавок карда ба шавхараш охиста гуфт;мардак, дар ин хонахои танг холаам чи кадар меистад ?
-Пагох хонаи додарам мебарам,як шаб токат кун.
Афсона хола ин гапи келинашро шунида хеле аламаш омад.Аз омаданаш сахт пушаймон шуд,аммо хотири писараш хомуш чизе нагуфт.
Сахари уро писари калони ба хонаи писари хурди бурд.Писари хурдиаш хам бо занаш аз омадани модараш на он кадар хурсанд буд.
У дар мехмонхона нишаста буд,ногах наберачааш омада гуфт :мома,ту бабайгайи?
Афсона хола хайрон монд :бачачон, бабайга чи аст ?
-Ин аз мультикхо. Яьне авузаи бадкор.
Очаам мегуяд,ки ана бабайга омад
Ин лахза дили Афсона хола пур шуду гирист.
Ба хотир овард,ки чи кадар хостгорони зиёд дошт,аммо хотири писарону духтараш ба шавхар набаромад.
Боре як дугонааш чунин гуфт;эх сода,худатро азоб дода инхоро калон мекуни,фардо калон шуда писаронат гуломи зан мешаванду духтарат моли мардум.Онгах худакат дар ин дунё токаи тока мемони.Бояд ба шавхар барои,чаро барои худат зиндаги намекуни.
Он вакт Афсона аз дугонааш сахт ранчида бо у кахри карда буд.
Акнун бо гузашти солхо фахмид,ки фарзандонаш калон шуда дигар ба фарзандони худ овораанд.
Хакикати талхи зиндаги ин аст ;модар барои фарзандонаш чон медихад,фарзандонаш барои фарзандони худ.
У рузи дигар хохиш кард,ки ба деха бурда монанд.Бо дили шикаста ба кулбачааш омад
Хозир наметавонист,ки хамаи ин дарди дилашро ба хамсоя накл кунад.
Афсонахола бо дили саршор аз дард ва чашмони пуроб ба кулбачаи азизаш баргашт. Ҳавлии хомӯш ва дарахтони бебарг ӯро бо як сукути ғамгин пешвоз гирифтанд. Дарвозаро кушод ва ҳисси танҳоӣ, ки дар шаҳр аз пасаш мегашт, акнун ӯро дар оғӯши хонааш сахттар фишурд.
Дар ин хона ман онҳоро ба воя расонидам. Дар ин кулба барои онҳо ҷон додам. Аммо имрӯз... ин кулба танҳо мисли қабрест, ки ман дар он зиндаам.
Аз хонаи хурдакакаш бӯи деринаи ҳезуми тар ва орзуҳои шикаста меомад. Ба суроғи ҷои нишасти дӯстдоштааш, ки дар кунҷи айвон буд, рафт. Ҳамон ҷое, ки солҳо боз интизори занги телефон ё дидани чеҳраи фарзандонаш менишаст.
Шаб шуд. Осмон ситорарез буд, аммо дили Афсона пур аз абрҳои тира. Чароғи равғансӯзро даргиронд. Дар рӯшноии хирааш акси наврасию кудакии фарзандонашро, ки дар девор овезон буд, дид. Чеҳраҳои беғубори онҳо акнун мисли корде тез ба дилаш мехалид.
Ногаҳон суханони наберааш: Мома, ту бабайгаи? ва суханони келинаш: Дар ин хонаҳои танг холаам чи қадар меистад? мисли гулӯла дар сараш садо доданд. Он шаб Афсонахола нахобид. Ӯ бо гузашта, бо имрӯз ва бо ҳақиқати талхи зиндагӣ мубориза мебурд.
Субҳ, ҳангоме ки хуршед аз паси теппаҳо мебаромад, Афсонахола як қарори ҷиддӣ қабул кард. Қароре, ки солҳои зиёд онро ба хотири фарзандонаш мавқуф гузошта буд.
Ӯ аз ҷо бархост. Кулбаро бо ҳамаи хотираҳои ширин ва талхаш ба тозагӣ рӯбучин кард. Барои худ хӯроки бомаззае пухт. Баъд, ба назди ҳамсоязан, ки ҳамеша дастгири ӯ буд, рафт.
— Апаи Санавбар, имрӯз бо шумо як гапи муҳим дорам, гуфт Афсона бо овози орому ҷиддӣ.
Ҳамсоязан ҳайрон шуд: Чӣ гап, Афсона? Чеҳраат имрӯз як хел дигар аст.
Афсонахола нафаси чуқур кашид ва бори аввал дардашро, танҳоӣ ва эҳсоси рад шуданашро аз даҳони фарзандон, баён кард. Аз суханони келинҳо ва наберааш ҳикоят кард.
— Акнун ман фаҳмидам, ки зиндагии ман ба анҷом нарасидааст, гуфт ӯ бо чашмони равшаншуда. Ман бояд барои худам зиндагӣ кунам.
Ҳамсоязан, ки ин ҳамаро шунида буд,хайрон монд: Ҷон хамсоя,ман медонистам, ки ту тоқаи,аммо ин қадар ғам.
Афсонахола идома дод Ман ба шавҳар намебароям, вале зиндагиямро тағйир медиҳам. Ман дар беморхона ба ҳайси ҳамшираи шабона кор мекардам. Дар ин деҳа як хонаи пиронсолон ҳаст, ки кумак лозим аст. Ман ба он ҷо меравам. Барои дигарон модар мешавам, барои пиронсолони танҳо ва бекас.
Ҳамсоязан ашкҳои ӯро пок кард: Барои ту дуо мекунам, Афсона. Ин роҳи дуруст аст.
Афсонахола он кулбачаро ба иҷора дод. Аз пули иҷора ва нафақааш зиндагӣ мекард. Ӯ ба хонаи пиронсолон рафт. Он ҷо у дигар "Бабайга" набуд, балки апаи Афсонаҷон, ҳамшираи меҳрубон ва модари ғамхоре буд, ки барои ҳар як пиронсол вақт ва дили гарм дошт.
ӯ ба онҳо гӯш медод, ба онҳо ғамхорӣ мекард. Аз таҷрибаи талхи худ, Афсонахола дарёфт, ки меҳру муҳаббати модарӣ ба фарзандони худ маҳдуд намешавад. Дилаш, ки аз фарзандонаш сахт озор дида буд, акнун бо меҳрубонӣ ба пиронсолони дигар шифо меёфт.
Баъди чанд моҳ, як рӯз писари хурдиаш занг зад: Оча, шумо дар куҷоед? Ба хонаи шумо занг задам, як зани бегона гӯширо бардошт.
Афсона бо овози ором ва бе ташвиш гуфт: Ман акнун дар хонаи пиронсолон кор мекунам. Дар ин ҷо ман худро муфид ва хушбахт эҳсос мекунам.
— Чӣ? Оча! Мо пулатонро мефиристем-ку? бо тааҷҷуб пурсид писар.
— Пул ҳама чиз нест, бачаам. Ман мехоҳам, ки барои ман ҳам дили шумо бисӯзад, на танҳо пули шумо. Аммо шумо маро нафаҳмидед. Акнун ман барои онҳое модарӣ мекунам, ки ба ин меҳр ниёз доранд.
Дар гӯшаи телефон хомӯшии тӯлонӣ ҳукмфармо буд. Писараш сухане наёфт.
Афсонахола телефонро гузошт. У ҳанӯз ҳам модар буд, аммо дили ӯ акнун ба ҳамаи одамони танҳо тааллуқ дошт. Ҳисси танҳоӣ аз байн рафта буд, зеро ӯ роҳи дуруст барои зиндагии худро ёфта буд: додани он чизе, ки фарзандонаш нахостанд бигиранд , муҳаббати самимии модар.
Афсонаьба як пиразани бемор табассум кард. Дар чеҳраи пиразан як оромӣ ва миннатдории амиқро дид. Ин табассум барои Афсонахола аз ҳамаи ҳадяҳо ва кумакҳои фарзандонаш арзишмандтар буд. ӯ дарёфт: дилро танҳо бо меҳр пур кардан мумкин аст, на бо пул.Афсонахола телефонро гузошт. Ҳанӯз дилаш аз сӯҳбати охирин бо писараш дард мекард, вале як оромӣ ҳам дошт, ки дигар худро фиреб намедиҳад.
Ӯ ба сӯи утоқи пиразане бо номи Зулфия, ки аз ҳама бештар ба ӯ дилбастагӣ дошт, рафт. Зулфияхоларо ба курсии чӯбин шинонд ва шурӯъ кард ба шона кардани мӯйҳои сафедаш, ки мисли пахта нарм буданд.
— Афсонаҷон, ман туро ба фаришта монанд мекунам? оҳиста гуфт Зулфияхола, дастони ӯро дошта. Ту мисли фаришта ҳастӣ. Модари ҳақиқии ин хона. Фарзандони ман солҳо шуд, ки наомадаанд. Меҳри ту онҳоро иваз кард.
Афсонахола табассум кард, аммо дар дохилаш боз як мавҷи дард ӯро фишурд.
— Фарзандони ман ҳам, оҳиста гуфт Афсонахола. Фарзандони ман ҳам. Онҳо меҳрашонро фаромӯш карданд, Зулфияапа.
Ногаҳон, ҳангоми шона кардани мӯйҳои Зулфияхола, дили Афсона гум шуд. Аз он бӯе, ки аз мӯйҳои Зулфияхола меомад. Бӯи шабеҳи бӯи мӯйҳои духтараш дар кӯдакӣ, вақте ки ӯ пас аз оббозӣ мӯйҳояшро хушк мекард.
Ин бӯи шинос, ин эҳсоси модаронаи гумшуда, ногаҳон тамоми дарди ӯро ба сатҳ баровард. Ушонаро оҳиста ба рӯи миз гузошт ва рӯяшро бо кафҳояш пӯшид.
Ашкҳо аз байни ангуштонаш мисли оби чашма сар шуданд. Ин гиряи танҳоӣ набуд, балки гиряи як дили шикастаи модар буд, ки ҷуръати бори аввал пас аз солҳо қабул кардани ҳақиқатро ёфт.
— Ман ӯ натавонист суханашро идома диҳад. Ҳоло ӯ барои наберааш Бабайга набуд. Ӯ танҳо як модари аз ҳад зиёд меҳрубон буд, ки тамоми умри худро бахшид ва дар иваз қадрношиносиро дид.
Зулфияхола оҳиста даст ба китфаш зад. У чизе нагуфт. Ҳарду, ду модари танҳо, дар як хомӯшии ғамангез гиря мекарданд. Ин гиряи дарднок буд, ки гӯё тамоми ранҷи солҳои гузаштаи онҳоро бо худ мебурд.
Баъд аз чанд дақиқа Афсонахола ашкҳояшро пок кард. Чеҳрааш сурх шуда буд, аммо чашмонаш каме равшантар. У дубора шонаро гирифт ва бо як нафаси чуқур, мӯйҳои Зулфияхоларо бофт. Бас, Афсона, гуфт ӯ ба дилаш. Бас, зиндагӣ идома дорад. Акнун барои худ зиндагӣ кун.
Ин лаҳзаи гиряовар барои ӯ нуқтаи ниҳоӣ шуд. Ӯ дарк кард, ки дигар набояд аз фарзандонаш меҳр талаб кунад. У онро аз он ҷое, ки ба ӯ дода мешуд, пайдо кард, дар ғамхорӣ ба дигарон.
Ҳамин лаҳза эҳсосоти ӯ ба мисраъҳо табдил ёфтанд:
💔 Оҳи Дили Модар
Кулбаам холӣ шуд аз гармии ҷон,
Рафт он фарзанди дилбандам зи хон.
Танҳоӣ, танҳоӣ, сад дарди бемон,
Ман Бабайга шудам дар чашми наберагон.
Бахшидам ҷони худ, бе ину бе он,
Наёфтам қадрро, эй вои бемон.
Модарӣ кардам ман, аммо барои кӣ?
Барои диле, ки нашуд дили ман зи кӣ?
Не, дигар бас аст ин рӯзу шаби тор,
Нестам бори гарон, нестам ман озор.
Дилам пур аз меҳр аст, бахшам ба ҳар кас,
Ба он пиру барно, ки меҳре дорад бас.
Ман модар мешавам, дар ин хонаи пир,
Ҷӯям хушбахтиро, бо як дили тир.
Ба кӣ даркор набошад меҳри гарми ман,
Ман худ созам акнун, зиндагии навам.
Зиндагӣ чун боғи навест, сар кунам,
Дарди дилро бо меҳри нав ҷудо кунам.
Модарӣ то абад дар дили ман аст,
Фақат акнун барои худ зиндагӣ кунам!
Афсонахола, ки тамоми ҳаёташро чун қурбонӣ ба фарзандонаш бахшид, дар давраи пиронсолӣ бо сардии бераҳмонаи онҳо рӯ ба рӯ шуд. Лаҳзаи шунидани Бабайга аз даҳони наберааш ва раддияи келинҳояш, мисли корде ба дили ӯ нишаст. Ин ҳамон ҳақиқати талхест, ки муҳаббати модарӣ аксар вақт яктарафа мемонад: модар ҷони худро медиҳад, фарзанд танҳо ба фарзанди худ дилбаста аст.
Аммо, нуқтаи гардиши ҳақиқӣ дар он аст, ки Афсонахола ба ҷои таслим шудан ба дарду ғам, қудрати иродаи худро пайдо мекунад. Ӯ дарк мекунад, ки дили модарӣ як манбаи бепоёнест, ки набояд танҳо дар як оила маҳдуд шавад. Бо қадам гузоштан ба хонаи пиронсолон, ӯ на танҳо кор ёфт, балки ба модари як оилаи нави азиз табдил ёфт.
Муҳаббати модарӣ ҳеҷ гоҳ намемирад, балки танҳо макони ҷоришавии худро иваз мекунад. Ҳаёти инсон набояд ба фарзандон маҳдуд шавад. Ҳар як инсон, сарфи назар аз синну сол, ҳуқуқ дорад, ки барои хушбахтии худ зиндагӣ кунад ва дарди дилашро тавассути додани меҳр ба дигарон шифо бахшад. Дили Афсонахола, ки аз тарафи фарзандонаш шикаста буд, акнун бо миннатдории пиронсолони танҳо пур шуда, равшанӣ ёфт.
Муаллиф Шахлои Начмиддин 👈