Аялдардын жакырчылыгы Казакстанда: сандар уламыштарды жокко чыгарат

Расмий маалыматтарга ылайык, өлкөдөгү жакырлардын 60%дан ашыгы – аялдар. Алар эркектерге салыштырганда азыраак маяна алышат (айырма – 25,7%), эмгекке жөндөмдүү курактагы аялдардын 37%и иштебейт, иштегендери болсо көбүнчө билим берүү, саламаттыкты сактоо жана соода сыяктуу төмөн айлык тармактарда.

Аялдар үй тиричилиги менен камкордуктун негизги жүгүн көтөрүшөт: күнүнө орточо 3 саат 37 мүнөттү үй жумуштарына коротушат (эркектерде – 1 саат 9 мүнөт). Декрет, балдарды жана кары-картаңдарды карауу алардын эмгек жолун кыскартып, кирешесин жана пенсия топтомун азайтат. 699 миң бала жалгыз апасынын колунда чоңоюп жатат.

Жогорку кирешелүү тармактарда (кен казуу, курулуш, IT, илим) аялдардын үлүшү аз, ал эми финансы тармагында көп болгону менен, эркектер баары бир көбүрөөк табышат. Ири бизнесте аялдардын үлүшү болгону 18%.

Аялдар жакшыраак билим алышат (докторанттардын 62%и – кыздар), бирок ЖОЖ жетекчилеринин 79%и – эркектер. Саясатта, армияда, полицияда да аялдар азчылыкта. Ден соолуктагы гендердик көйгөйлөр жана үй-бүлөлүк зомбулук алардын абалын ого бетер оорлотот.

Эксперттердин айтымында, аялдардын жакырчылыгы – бул жалаң гендердик адилетсиздик эмес, улуттук экономиканы чектеген фактор. OECD жана McKinsey маалыматы боюнча, гендердик теңдикке жетишүү дүйнөлүк ИДПга триллиондорду кошот. Казакстанда да аялдарга багытталган саясатсыз өсүш чектелүү бойдон калат.

Аялдарга тең мүмкүнчүлүк берүү – бул социалдык адилеттүүлүк гана эмес, өлкөнүн экономикалык келечегинин шарты.